In de huidige bioscoopfilm It ends with us zegt de hoofdpersoon Lily: “We break the pattern or the pattern breaks us…” Die uitspraak raakte me , maar niet alleen omdat het waar is, ook omdat ik dankbaarheid voel naar de oude patronen. Die hoeven eigenlijk helemaal niet gebroken te worden, maar liever herkend en erkend. Dat voelt veel liefdevoller…. Soms dient een oud patroon ons namelijk best in het heden. Het gaat erom dat we zelf kunnen kiezen: dat we uit vrije wil kiezen in plaats van dat het patroon automatisch in werking treedt.
Vanmorgen kwam er een natuurwens uit: ik zag een molshoop ontstaan! De grond vloog in het rond en in een glimp zag ik de sterke graafpoten van de mol. Al wandelend met mijn hond mijmerde ik over deze ontmoeting met een dier wat zich zelden tot nooit laat zien. Wat kan ik leren van de mol? Een dier dat ondergronds leeft, gangen graaft en bodemdiertjes eet. Dat ik mijn eigen leven vorm mag geven, dat ik mijn eigen gangenstelsel mag graven, dat wat begraven is omhoog gewerkt mag worden en lucht mag krijgen, dat verblijven in het donker ook veilig kan zijn, dat alles begint bij een stevige maar losse bodem. Dank mol!
Vandaag las ik op een website de zin ‘De deur staat altijd open, ook om te gaan’ en ik bemerkte direct een gevoel van vrijheid in mezelf. Wat fijn, ik mag altijd naar binnen stappen maar ik mag ook gewoon weer gaan als ik dat wil. Wat een mooie toevoeging. Het doet me denken aan hoe puur kinderen bewegen in hun sympathieën en antipathieën: ze komen naar je toe als ze zich prettig bij je voelen maar lopen ook net zo makkelijk weer weg als ze er klaar mee zijn, soms zelfs met een welgemeend “Jij bent stom.” Wij volwassenen zitten vaak vast in beleefdheden en aangepast gedrag, zeker de pleasers en perfectionisten van deze wereld. Neem deze zin eens met je mee de komende tijd ‘De deur staat altijd open, ook om te gaan’ en ervaar eens bij jezelf hoe jij gaat en staat in deze wereld. Vanuit vrije wil of vanuit de wens het goed te willen doen voor een ander? En misschien wel vanuit beide?
Het leven wordt voorwaarts geleefd maar achterwaarts begrepen. In mijn praktijk nodig ik je uit om eens in alle rust stil te staan, kalmpjes 180 graden te draaien en met nieuwsgierige ogen jouw levenspad tot nu toe te bezien. Welke rode draden zijn er? Welke impactvolle gebeurtenissen hebben de koers van jouw leven veranderd? Waar nam je zelf actief het voortouw? Waar heb je je laten leiden? Wie waren helpers op je weg? Waar ben je gevallen en wat maakte dat je weer opstond? Wat deed je voor jezelf? En wat voor een ander? Wanneer was er wind in je zeilen? Wanneer windstilte? Deze vragen stellen, de antwoorden in je laten groeien en de tijd nemen om jouw unieke weg te aanschouwen, is in mijn optiek een levensopdracht. Zo leren we onszelf kennen en kunnen we steeds beter keuzes maken in het leven. Dit is de basis van zelfzorg.
We kennen Einstein natuurlijk allemaal van E=MC2 maar de man was natuurlijk veel meer dan dat. Zo is de volgende wijze uitspraak ook van hem:
“De intuïtie is een godsgeschenk, de ratio een dienaar; ergens in de tijd hebben we met elkaar een samenleving gecreëerd waarin we de dienaar zijn gaan aanbidden en het geschenk zijn vergeten.”
In mijn praktijk leer ik veel van mijn cliënten en les nummer 1 is dat het met de intuïtie vaak wel goed zit, veel beter dan mensen vermoeden. De tijd nemen om naar binnen te keren en te luisteren; dat is wat we nodig hebben in deze haastige wereld. Antwoorden liggen daar gewoon rustig op ons te wachten.
Vandaag zag ik in het prachtige interviewprogramma De Verwondering het gesprek met Maartje Swennen. Zij stelt dat wij in de westerse wereld leren onszelf te verlaten en goed zijn geworden in alleen ons hoofd te bewonen. Dat kan ik beamen, zowel in mijn eigen biografie als in de levensloop van vele van mijn cliënten. We worden ons hoofd en voelen niet meer, er ontstaat een afgescheidenheid.
Maar niet volledig want ergens herinneren we ons dat we meer zijn dan een hoofd, dat we gemaakt zijn om liefde te geven en te ontvangen, dat we precies goed zijn zoals we zijn. Dat is de ingang die ik in de gesprekken met mijn cliënten probeer te vinden. Zelfliefde heelt en maakt minder afhankelijk van de goedkeuring van anderen.
In het prachtige boek Vertroostingen van Dirk de Wachter, dat ik deze kerst van goede vrienden kreeg, lees ik de woorden: verdriet is een ding met stekels. Iemand verliezen doet pijn, het verwondt ons tot bloedens toe. Therapeuten hebben de neiging dat verdriet weg te willen nemen. De Wachter denkt dat dat niet de goede weg is; ‘weggooien van het pakket met verdriet zet een boemerang in werking. Ooit komt dat verdriet terug, in je gezicht en het zal je nog meer verwonden. Hoe harder en sneller je het wegsmijt, hoe harder het terugkomt. Van rouwverwerking is dan geen sprake. Goede troost impliceert dat verdriet met stekels te behouden, op een bepaalde manier zelfs te koesteren. Dat verdriet moet je behouden, zacht in wikkels, omzwachteld met verhalen, woorden, schoonheid en nabijheid. Pak het zo in dat je het onder je arm kunt meedragen. Het is er dan nog maar het steekt niet meer.’
Dit is zo waar. Dit voelt als zo waar. Bij groot verdriet willen we ons verdriet helemaal niet vergeten, we willen het voelen, het hoort immers bij de liefde die er ook nog steeds is. Als therapeut wil ik samen met mijn cliënten hun landschap van rouw verkennen, er liefdevol doorheen wandelen, goed rondkijkend, de details in ons opnemen, in een kalm tempo. De Wachter vat het mooi samen: ‘Troost is niet dat verdriet wegnemen, troost is er een schoonheid aan te geven.’
Wat is zorgvuldig ouderschap? Deze vraag kwam in mij op toen ik vanmorgen, stilletjes van een afstand, twee ouders en hun jonge kind observeerde. Heel geduldig waren ze hun kind nabij zonder iets te zeggen maar duidelijk aanwezig, veilig en alert. Soms deden ze iets voor, heel soepel om beurten: dan de moeder, dan de vader. Hun kind volgde al hun bewegingen en deed hen na, met steeds meer zelfvertrouwen. Erg mooi om te aanschouwen. Met name het eindeloze geduld en de kalme vanzelfsprekendheid van nabij zijn ontroerden me.
Een plotseling geluid deed hen opschrikken en gedrieën vlogen ze op: de veiligheid van de bomen in. De familie kraai laat mij elke dag zien wat zorgvuldig ouderschap is. Zo leert hun kind wat hij kan eten, hoe hij het kan vinden, wat veilige plekken in de buurt zijn, waar hij kan drinken, van welke dieren hij niets te duchten heeft en voor welke hij moet opvliegen. Ook het vliegen zelf wordt met grote precisie begeleid: boven mijn hoofd zeilen ze met zijn drieën, in allerlei weersomstandigheden en met steeds meer souplesse.
Vandaag kwam ik er samen met mijn cliënt achter dat zwaarte soms niet losgelaten kán worden. Dan dient het je blijkbaar nog op dit moment. Met je verstand kun je dan bedenken: ik moet die ervaring of die pijn loslaten om verder te kunnen. Echter, net zoals gras niet groeit door eraan te trekken, kunnen we ook niet met ons hoofd bepalen wat er losgelaten mag worden. Het lichaam neemt daarin de leiding. Dat geeft heel zuiver aan wanneer het tijd is en wanneer dus nog niet. Het is een enorme bevrijding om dit werkelijk te ervaren en er zit dan dus niets anders op dan gewoon maar kalmpjes te volgen…. Het hoofd achterin de bus, het lichaam aan het stuur.
